Órganos á carta con impresoras 3D

Os laboratorios da Universidade Tecnolóxica de Zúric aseméllanse ao escenario dunha película futurista. Entre microscopios, tubos de ensaio e balóns de destilación, os mozos investigadores do Instituto de Ciencias de Saúde e Tecnoloxía desenvolven o que para todos é o futuro, pero para eles o presente. Un novo elemento únese aos clásicos instrumentos de traballo: impresoras en 3D coas que os investigadores teñen a posibilidade de reproducir partes do corpo que conteñen cartilaxe. É un dos avances que fan cada vez máis próxima o medicamento personalizado. «Imaxinemos que nun accidente, unha persoa perde parte do seu nariz. Actualmente a cirurxía reconstructiva utiliza outras partes do corpo para reimplantarlas onde sexa necesario. Con esta tecnoloxía é posible reconstruíla utilizando os moldes do paciente e imprimir unha exacta á orixinal», explica Matti Kesti, investigador finlandés encargado de desenvolver a tinta que se utiliza neste tipo de impresións. E non só en partes visibles do corpo como narices ou orellas. «Pensemos nos deportistas que teñen problemas de menisco. Con esta tecnoloxía é posible que se realicen transplantes de maneira efectiva, rápida e precisa», augura. Dependendo do tamaño do órgano, a impresión dura só uns minutos. Esta biotinta está en fase de desenvolvemento. As impresoras 3D existen desde fai uns 20 anos, pero o verdadeiro reto é crear o material de impresión. «Necesítanse anos de investigación ata que se saiba con seguridade que estes órganos impresos poden ser utilizados nun quirófano», di. Con todo, están polo bo camiño e seguramente estes transplantes de órganos cartilaginosos poderían empezar a realizarse nuns cinco anos. Kesti leva tres desenvolvendo os materiais que deben ser utilizados nas impresoras. «As células da cartilaxe extráense a través dunha biopsia e cultívanse no laboratorio. Logo, mestúranse cun biopolímero [materiais sintéticos compatibles co ser humano] e utilizando un molde son impresos en 3D para finalmente ser trasplantadas», aclara. É dicir, a tinta está feita de cartilaxe de células humanas e un material sintético que serve como estrutura. É importante que a tinta sexa moldeable. Que teña a textura e forma para poder ser utilizada. Sobre a súa posterior implantación na clínica, os investigadores móstranse cautos, aínda que moi optimistas. «Sempre é difícil implementar unha nova tecnoloxía. Existe un risco cando se trasplanta un material nun corpo humano, pero esforzámonos en utilizar produtos que xa se empregan na clínica, polo que non esperamos unha reacción á tecnoloxía. O risco é máis ben ver a estabilidade deses materiais a longo prazo», aclara. Ante a pregunta de se se poderán fabricar órganos enteiros en 3D, Kesti pensa que seguramente nuns 20 anos será posible. «É moi complicado traballar con órganos que teñen moitas funcións complexas, por iso, a vantaxe de utilizar cartilaxe radica en que se trata, ante todo, dun material estrutural e ese é o único criterio que deben cumprir ou reproducir», di. Pola súa banda, o problema das cartilaxes é que non teñen nervios nin veas que transporten os nutrientes necesarios para que poidan repararse naturalmente. «Se perdes unha cartilaxe, perdíchelo. Por iso, lograr a reconstrución das cartilaxes no laboratorio é tan importante», engade o investigador finlandés.